Vào thời điểm này những năm trước, trên sông Đồng Nai
nước về nhiều. Năm nay, tại sông La Ngà (một nhánh của sông Đồng Nai),
những doi cát vẫn trồi trên sông. Ngay như hồ thủy điện Trị An nằm gần
cuối nguồn sông Đồng Nai cũng đang gặp khó khăn trong việc tích nước.
Đập chính của thủy điện Đồng Nai 4 đang được xây dựng - Ảnh: Đức Tuyên |
Ngược lên thượng nguồn sông Đồng Nai, tại xã Tân Thượng
(huyện Di Linh, tỉnh Lâm Đồng), chúng tôi thấy thủy điện Đồng Nai 2
đang trong giai đoạn tích nước để chuẩn bị việc khởi động các tổ máy.
Vòng qua xã Quảng Khê (huyện Đắk Nông, tỉnh Đắk Nông), thủy điện Đồng
Nai 3 cũng tích nước nhưng đến nay lượng nước về hồ rất ít.
Ông Lê Văn Thảo, trưởng ban quản lý dự án thủy điện 6
(gồm Đại Ninh, Đồng Nai 3, 4), cho rằng nước phải dâng 5-6m nữa mới chạm
tới ngưỡng mực nước chết. Với mực nước về hồ như hiện nay, nguy cơ
thiếu nước cho Nhà máy thủy điện Đồng Nai 3 đi vào hoạt động là có thể
xảy ra.
Lý giải việc thiếu nước như hiện nay, ông Nguyễn Kim
Phúc - giám đốc Nhà máy thủy điện Trị An - cho rằng một phần là do lượng
mưa trên khu vực năm nay ít hơn năm trước nhưng cũng không loại trừ khả
năng các thủy điện đầu nguồn (Đại Ninh, Đồng Nai 2, 3...) đang tích
nước nên lượng nước năm nay về hồ thủy điện Trị An muộn và thấp hơn so
với những năm trước.
Từ thủy điện Đồng Nai 3 sang Đồng Nai 4, dọc con đường
nội bộ dài khoảng 35km, từng quả đồi nối đuôi nhau “trọc lóc” cây rừng,
chỉ còn là những đồi trà, nương cà phê. Rừng bị triệt phá, khả năng nước
được giữ lại trong đất cũng không nhiều, những dòng suối đổ về sông
Đồng Nai cũng cạn dần.
Chỉ tính riêng trên dòng chính của sông Đồng Nai hiện
nay đã có chín nhà máy thủy điện, trong đó ba nhà máy đã đi vào vận hành
(Đa Nhim, Đại Ninh, Trị An), ba đang xây dựng (Đồng Nai 2, 3, 4), hai
dự án chuẩn bị đầu tư và một dự án đang thiết kế kỹ thuật (Đồng Nai 5).
Tổng công suất của chín nhà máy thủy điện khoảng 1.849MW và cho sản
lượng điện khoảng 7,16 tỉ kWh/năm.
Theo thống kê của Sở TN-MT tỉnh Lâm Đồng, để thủy điện
Đại Ninh đi vào hoạt động thì tỉnh đã mất 2.667ha đất rừng. “Nếu trên
địa bàn tỉnh Lâm Đồng chỉ tính có khoảng 25 công trình thủy điện lớn,
vừa và nhỏ thì tỉnh đã mất hơn 15.000ha rừng tự nhiên.
Bình quân, để có được 1MW điện phải mất 10-16ha đất lâm
nghiệp và sản xuất nông nghiệp” - ông Lương Văn Ngự, phó giám đốc Sở
TN-MT tỉnh Lâm Đồng, tính toán. Nếu cứ theo cách tính của ông Ngự, hàng
chục nhà máy thủy điện (đã có và sắp có) với tổng công suất khoảng
3.280MW phải “ngốn hết” 32.000-51.000ha đất lâm nghiệp, nông nghiệp.
Ngoài diện tích rừng bị mất, khi nhà máy thủy điện mọc
lên, hàng ngàn hộ dân phải di dời đến những nơi ở mới và nguy cơ những
cánh rừng bị triệt phá lại diễn ra. Rừng mất, đồi trọc, tất yếu mùa khô
sẽ hạn hán và lũ dữ trong mùa mưa bão. Đây chính là mối lo ngại của các
nhà khoa học khi các nhà máy thủy điện trên lưu vực sông Đồng Nai chưa
có được cơ chế vận hành liên hồ.
Ngoài những thủy điện “đàn anh” phía thượng nguồn, bao
vây vườn quốc gia Cát Tiên (thuộc Đồng Nai, Lâm Đồng, Bình Phước) có các
dự án thủy điện trên lưu vực sông Đồng Nai như: Đồng Nai 5, 6, 6A, Đức
Thành, Tà Lài, Phú Tân 1 và 2, Ngọc Định đang khảo sát, thiết kế, xin
phép đầu tư và triển khai thực hiện cũng góp phần tác động xấu đến vườn
quốc gia Cát Tiên. Đầu tiên phải kể đến thủy điện Đồng Nai 5 với công
suất 150MW, cách vườn quốc gia Cát Tiên khoảng 1km.
Ông Nguyễn Văn Thành, giám đốc vườn quốc gia Cát Tiên,
cho rằng việc xây dựng công trình thủy điện Đồng Nai 5 sẽ ảnh hưởng rất
lớn đến việc bảo tồn đa dạng sinh học.
Riêng thủy điện 6 và 6A (do Công ty Điện lực Gia Lai
đầu tư) nằm ngay tại phân khu phục hồi sinh thái và bảo vệ nghiêm ngặt
vườn quốc gia Cát Tiên. Trong đó, diện tích chiếm đất của dự án là
137,5ha rừng thuộc vùng lõi vườn quốc gia Cát Tiên.
“Việc xây dựng hồ thủy điện sẽ làm mực nước ngầm phía
hạ lưu hồ thấp đi, gây khó khăn về nước sản xuất, sinh hoạt của người
dân và ảnh hưởng đến hệ sinh thái tự nhiên trong khu vực. Thủy điện sẽ
kết nối hai bờ sông Đồng Nai tạo điều kiện thuận lợi cho kẻ xấu vào săn
bắt thú rừng và khai thác gỗ vườn quốc gia Cát Tiên một cách dễ dàng” -
ông Thành nói.
ĐỨC TUYÊN
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét